بررسی عوامل موثر بر مشارکت مردمی در توسعه پایدار شهر خلخال

افزایش جمعیت و شهرنشینی به عنوان پدیده ای فراگیر در یکصد سال اخیر هم کشورهای صنعتی و هم کشورهای در حال توسعه را با چالش های جدید روبرو ساخته است. مشارکت به عنوان شرکت آگاهانه و خود انگیخته (داوطلبانه) افراد در برنامه توسعه و یکی از ارکان اساسی توسعه شهری محسوب می شود. شکل گیری و استمرار این فرآیند در جوامع شهری، متأثر از عوامل و شرایط بسیاری است. از مهمترین عوامل تأثیر گذار بر میزان مشارکت شهرنشینان ارزش و هنجارهای فرهنگی و اجتماعی موجود در جوامع شهری می باشد. توسعه پایدار طرح های توسعه شهری چه در زمینه برنامه ریزی و چه در زمینه اجرایی کردن طرح ها به نوعی منوط به همکاری و مشارکت مردم در این پروژه های عمرانی می باشد. موضوع پژوهش حاضر بررسی عوامل موثر بر مشارکت اجتماعی شهروندان شهر خلخال می باشد در راستای موضوع، دستیابی به عوامل اجتماعی موثر در مشارکت اجتماعی، روند و میزان مشارکت اجتماعی شهروندان، موانع توسعه مشارکت اجتماعی و همچنین بررسی کاربردی نظریه های جامعه شناختی در تبیین مشارکت اجتماعی به عنوان اهداف پژوهش تعیین شدند. به همین منظور و در جهت دستیابی به اهداف پژوهش سئوالاتی مطرح گردید. هدف اصلی مقاله بررسی عوامل موثر بر مشارکت مردم در توسعه پایدار شهر خلخال می باشد تا با استفاده از زمینه ها و امکانات موجود با بهره گیری از الگوهای مشارکتی، راهکارهای کارآمد و مناسب را جهت بهبود مشارکت مردم در طرح های توسعه پیشنهاد داد. روش بررسی: ابزار و تعریف عملیاتی متغیرها بعد از تعریف عملیاتی متغیرها و تعیین شاخص ها و معرف های آن ها، به تناسب موضوع، روش تحقیق پیمایشی برای انجام مطالعه انتخاب و با توجه به فرضیه ها و متعیرها، وسیله اندازه گیری متناسب (پرسشنامه توأم با مصاحبه) با انواع سوال پردازی ها و مقیاس ها به منظور سنجش متغیرهای شکل دهنده فرضیه ها طراحی و تنظیم گردید. پرسشنامه ها با مراجعه پرسشگران به واحد های آماری از نمونه 343 نفری شامل شهروندان بالای 15 سال ساکن در شهر خلخال به روش طبقه ای و خوشه ای و انجام مصاحبه با آن ها به روش تصادفی تکمیل شدند. اطلاعات جمع آوری شده با نرم افزار spss استخراج و پردازش آماری شده و روی ستاده های تحقیق تجزیه و تحلیل صورت گرفت. بر مبنای نتایج مطالعات پیشین و نظریه های جامعه شناختی ارائه شده در ارتباط با مشارکت، چهارچوب نظری تحقیق شکل گرفت و مدل تحلیلی پژوهش طراحی گردید. متغیرهای مورد نظر طبق مدل تحلیلی شناسائی و فرضیه های تحقیق با متغیرهای مستقل چگونگی آگاهی رسانی، اطلاع رسانی، جنسیت، سن، تأهل، تحصیلات، شغل، طبقه اجتماعی، سابقه سکونت، احساس تعلق اجتماعی، احساس مالکیت بر محیط، رضایت از خدمات شهری، سنت گرایی، عضویت در تشکل ها، انجمن های داوطلبانه و صنفی و متغیر وابسته میزان مشارکت اجتماعی تعیین شدند. یافته ها: بررسی نشان داد توسعه پایدار شهر خلخال در حال حاضر ساختار سازمانی، قوانین و دستورالعملی مناسب جهت جلب مشارکت مردم ندارد و مردم بیشترین تمایل به مشارکت را در فاز اجرای طرح های توسعه شهری دارند. برای اساس نتایج حاصل مهمترین عوامل موثر برمشارکت عبارتند از: ویژگی های فردی، اعتماد اجتماعی، محل زندگی، پایگاه اجتماعی ـ اقتصادی و بی قدرتی می باشد. بحث و نتیجه گیری: هر چه میزان احساس تعلق اجتماعی فرد بیشتر باشد میزان مشارکت اونیز در امور شهری بیشتر می شود. هر چه میزان رضایت فرد از خدمات شهری بیشتر باشد میزان مشارکت اونیز در امور شهری بیشتر می شود. هر چه سابقه سکونت فرد و خانواده اش در شهر بیشتر باشد میزان مشارکت او نیز در امور شهری بیشتر می شود. تفاوت معنی داری از نظر میزان مشارکت بین شهروندان عضو تشکل ها و غیر عضو وجود دارد. بدین معنی شهروندان عضو تشکل ها مشارکت بیشتری در امور شهری دارند. کلید واژه: توسعه پایدار، خلخال، مشارکت مردمی، جمعیت.